Żałoba – tradycja i współczesność. Ile powinna trwać i jak się ubierać?

Śmierć bliskiej osoby jest jednym z najbardziej traumatycznych doświadczeń, jakie może spotkać każdego człowieka. Naturalne w tym czasie jest przeżywanie żałoby. Wiele osób zastanawia się jednak, jak należy zachowywać się w tych okolicznościach. Ile trwa żałoba po babci, mężu czy ojcu i czy istnieją jakieś normy społeczne bądź kulturowe regulujące zasady postępowania w takiej sytuacji? Przeczytaj niniejszy artykuł i dowiedz się więcej na temat czasu trwania żałoby po krewnych i przyjaciołach oraz sposobu ubierania się w tym okresie.

Żałoba – co to takiego?

Żałoba to czas opłakiwania zmarłego i stopniowego godzenia się z jego ostatecznym odejściem. Służy także upamiętnieniu danej osoby i w pewnym sensie jest też wyrazem wdzięczności za jej życie. Ludziom przeżywającym żałobę po bliskich na ogół towarzyszą silne emocje (smutek, rozpacz, przygnębienie), które wymagają przepracowania. W dawnych wiekach rodziny zmarłych zatrudniały zawodowe płaczki, które za pomocą głośnych szlochów miały wyrażać ból po stracie bliskiej osoby. Takich praktyk zakazano dopiero w XVIII wieku. Obecnie zewnętrznym znakiem przeżywanej żałoby jest odpowiednio dobrany ubiór (zwykle w kolorze czarnym).

Czy żałoba po mężu, ojcu albo teściu jest obowiązkowa?

Obowiązujące w Polsce prawo nie nakłada na członków rodziny i przyjaciół zmarłego żadnych nakazów związanych z przeżywaniem żałoby. Niemniej jednak jest to silnie zakorzeniony w kulturze zwyczaj. Od krewnych i znajomych nieboszczyka z reguły oczekuje się przestrzegania pewnych tradycji związanych z jego opłakiwaniem oraz upamiętnieniem. Zmarłemu należy przede wszystkim zorganizować pogrzeb (religijny lub świecki w zależności od wyznawanego przez niego światopoglądu). Tak w trakcie samej ceremonii, jak i w późniejszym czasie wskazane jest noszenie odpowiedniego stroju manifestującego żałobę. Zazwyczaj najbliższa rodzina przez jakiś czas po śmierci zmarłego unika też uczestniczenia w różnych radosnych uroczystościach (np. weselach). W ten sposób oddaje cześć osobie, której nie ma już wśród żywych.

Ile trwa żałoba po członkach rodziny?

W polskim, przesiąkniętym tradycjami chrześcijańskimi, kręgu kulturowym czas trwania żałoby jest ściśle uzależniony od stopnia pokrewieństwa łączącego daną osobę ze zmarłym. Ile zatem trwa żałoba po mężu, ojcu czy babci? Jak długo należy opłakiwać teścia, bądź teściową?

• Żałoba po mężu lub żonie zwykle trwa rok, czasem dodatkowo przedłuża się ją o kolejne 6 tygodni.

• Żałoba po ojcu lub matce także trwa 12 miesięcy – przez pierwsze pół roku nosi się zazwyczaj stroje w kolorze czarnym, a przez kolejne 6 miesięcy można wkładać ubrania w odcieniach szarości.

• Żałoba po babci lub dziadku trwa pół roku.

• Żałoba po bracie lub siostrze trwa pół roku.
• Żałoba po synu lub córce trwa od pół roku do roku.

• Żałoba po teściowej lub teściu trwa od kilku tygodni do maksymalnie 2–3 miesięcy.

Czas opłakiwania zmarłego w wielu sytuacjach zależy też od bliskości relacji łączących go z żałobnikami. Jeśli więź ta była szczególnie silna, okres przeżywania straty przez poszczególnych członków może ulec wydłużeniu o kilka tygodni lub miesięcy.

Jak się ubierać w trakcie żałoby?

Odpowiednio dobrany strój żałobny stanowi dla otoczenia sygnał Twojego pogrążenia się w bólu i rozpaczy po stracie bliskiej osoby. Jest też wyrazem upamiętnienia zmarłego i oddania mu należnej czci. Niemniej jednak na wybór konkretnego ubioru w głównej mierze wpływają okoliczności. Jak zatem ubrać się na pogrzeb? Jakie stylizacje wybierać na co dzień?

Strój na pogrzeb

Ceremonia pogrzebowa to czas pożegnania zmarłego. Swój szacunek do niego wyraża się między innymi poprzez właściwie dobrany strój. Panowie na tę smutną uroczystość powinni włożyć czarny garnitur oraz białą koszulę z ciemnym krawatem. Jeśli pogrzeb odbywa się zimą, warto dodatkowo narzucić na siebie elegancki, czarny płaszcz lub ciemną kurtkę. Dopuszczalne jest też wierzchnie okrycie w innym kolorze. W takim przypadku warto jednak naszyć na kołnierz czarną tasiemkę symbolizującą żałobę.

Dla pań uczestniczących w pogrzebie najlepszym wyborem jest czarna, prosta sukienka z długim rękawem i bez wyraźnie zaznaczonego dekoltu. Powinna sięgać co najmniej do kolan. W miarę możliwości należy unikać stosowania krzykliwych dodatków. Stylizację na chłodniejsze dni można dodatkowo uzupełnić za pomocą stonowanego ciemnego płaszcza i cienkich, czarnych rajstop.

Jeśli chcesz skomponować odpowiedni strój na pogrzeb, warto odwiedzić sklep Pan Jeans. Znajdziesz tutaj eleganckie spodnie, marynarki i koszule dla mężczyzn oraz sukienki, spódnice i garsonki dla kobiet. Przejrzyj naszą ofertę i wybierz najlepsze dla siebie ubrania na czas żałoby po ojcu, babci lub mężu.

Strój żałobny dla mężczyzn – do pracy i na oficjalne wyjścia

W kulturze europejskiej czerń jest powszechnie uważana za kolor żałoby. Nie jest to jednak jedyny dopuszczalny w takiej sytuacji wybór. Doskonałą alternatywę dla czarnych marynarek, spódnic czy spodni stanowią modele w odcieniach granatu, szarości bądź ciemnego brązu. Ważne, aby poszczególne elementy garderoby były do siebie idealnie dopasowane pod względem kolorystycznym. Biurowy outfit dla panów pogrążonych w żałobie po teściowej, teściu lub bliższych członkach rodziny powinien składać się z eleganckiej ciemnej marynarki oraz spodni utrzymanych w podobnej tonacji kolorystycznej. Pod marynarkę można włożyć białą, gładką koszulę z kołnierzykiem przy jednoczesnej rezygnacji z krawata. Całość stylizacji dobrze jest uzupełnić ciemnymi półbutami lub mokasynami.

Damski outfit w stylu smart casual

Formalny strój pań przeżywających żałobę pomężu, ojcu lub babci powinien być skromny i elegancki. Tak jak w przypadku mężczyzn, wybrane elementy garderoby nie muszą być wcale czarne. W tych okolicznościach sprawdzają się również ubrania w odcieniach granatu, szarości lub głębokiego fioletu. Kompletując żałobną garderobę do pracy, warto jednak pamiętać o kilku kwestiach:

• sukienki i spódnice powinny odznaczać się prostym fasonem oraz długością midi lub maxi; krótkie spódniczki o długości do połowy uda (nawet te w ciemnym kolorze) nie są mile widziane z uwagi na powagę okresu żałoby; zwykle są też niepożądane w środowisku firmowym;
• zamiast sukienki czy spódnicy do pracy można włożyć ciemne spodnie z białą bluzką lub koszulą; ważne, aby te części garderoby nie miały żadnych falbanek ani jaskrawych wzorów;
• należy unikać dużych naszyjników i błyszczących ozdób; dopuszczalne jest zakładanie niewielkich oraz cienkich kolczyków;
• makijaż pań w żałobie po ojcu, mężu czy babci powinien być delikatny i niezbyt rzucający się w oczy.

Strój żałobny powinien wyrażać powagę i szacunek dla zmarłego. Przy jego dobieraniu nie trzeba jednak całkowicie rezygnować z własnego stylu ubierania się. Warto odwiedzić sklep Pan Jeans i wybrać ciemną garderobę idealnie dopasowaną do własnego gustu i preferencji modowych.

Wierzchnie okrycia na czas żałoby po członkach rodziny

Noszenie ciepłych okryć w okresie żałoby po teściu, teściowej i innych członkach rodziny zależy przede wszystkim od temperatury i warunków pogodowych. Zimą sprawdzają się najlepiej wełniane płaszcze w odcieniach czerni, grafitu, granatu lub głębokiego brązu, takie jak LEE PEACOAT SKY CAPTAIN. Istotne jest, aby te części garderoby odznaczały się prostym, klasycznym krojem i były pozbawione jakichkolwiek ekstrawaganckich detali, futrzanych wykończeń czy innych zdobień. W cieplejsze dni funkcję wierzchniego okrycia może z powodzeniem pełnić elegancki kardigan albo gustowna marynarka utrzymana w jednolitych, ciemnych tonacjach kolorystycznych.

Płaszcz LEE PEACOAT SKY CAPTAIN

Dodatki do stroju żałobnego

Odpowiednio dobrane dodatki zapewniają każdej stylizacji niepowtarzalny charakter. Podobnie jest również z ubiorem na czasżałoby po babci, ojcu, mężu lub dalszych krewnych. Warto jednak pamiętać o tym, aby:

• biżuteria była minimalistyczna i subtelna – należy wystrzegać się zakładania dużych, błyszczących ozdób, stawiając raczej na delikatne, cienkie bransoletki oraz małe kolczyki i pierścionki;
• torebki nie przyciągały uwagi jaskrawymi elementami oraz dużym, widocznym z dalszej odległości logo; mogą to być skórzane albo materiałowe modele w kolorze grafitowym, czarnym albo granatowym;
• wybierać nakrycia głowy, szale i apaszki w jednolitych, ciemnych kolorach; to samo dotyczy również rękawiczek.

Panowie w okresie żałoby poojcu, babci, teściu czy teściowej powinni unikać zakładania krawatów w krzykliwych odcieniach. W nieformalnych sytuacjach można w ogóle zrezygnować z zakładania tej części garderoby. Jeśli jednak wymagają tego okoliczności, należy postawić na krawaty w odcieniach szarości, czerni lub fioletu. Także wybrane przez mężczyzn zegarki i spinki do mankietów nie powinny zbytnio rzucać się w oczy.

Noszenie żałoby latem

Upalne temperatury zwykle skutecznie zniechęcają do noszenia grubej odzieży w ciemnych odcieniach. W takiej sytuacji pojawia się uzasadnione pytanie: jak manifestować przeżywaną żałobę po zmarłej babci, ojcu czy mężu w okresie letnim? W tym czasie można to również robić poprzez strój żałobny. Trzeba jednak wybrać odpowiednio dostosowane do warunków atmosferycznych części garderoby. W przypadku panów będą to:

• lekkie, garniturowe spodnie w ciemnym kolorze – mogą to być modele bawełniane lub lniane; ważne, aby były długie – krótkie spodenki nie nadają się do noszenia w trakcie żałoby;
• bawełniane koszule w kolorze ciemnoszarym, białym lub czarnym; poza modelami z długim rękawem dopuszczalne są również warianty z krótkim;
• eleganckie, zakryte buty w ciemnych odcieniach;
• czarny krawat (zakładany tylko na oficjalne uroczystości).

Letnie stylizacje żałobne dla pań mogą natomiast składać się z:

• ciemnej sukienki lub spódnicy o prostym kroju i długości sięgającej do kolan, lub do kostek; modele te mogą być wykonane z przewiewnego lnu lub bawełny;
• muślinowej albo wiskozowej bluzki bądź koszuli – powinny to być proste, eleganckie modele pozbawione jakichkolwiek rzucających się w oczy zdobień;
• klasycznych, zakrytych butów (np. balerin albo czółenek na kilkucentymetrowych obcasach);
• minimalistycznej biżuterii i torebek w ciemnym kolorze.

Najprościej ujmując, letnie ubrania żałobne dla mężczyzn i kobiet mogą być wykonane z lekkich, przewiewnych materiałów. Wskazane jest jednak, aby odznaczały się neutralną, ciemną kolorystyką oraz prostym, klasycznym krojem. Nie powinny przyciągać wzroku osób z otoczenia nadmiernymi zdobieniami. To samo dotyczy zresztą także różnego rodzaju dodatków (np. biżuterii, torebek).

O czym jeszcze należy pamiętać w trakcie żałoby?

Na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat podejście do żałoby po ojcu, babci, mężu czy innych krewnych znacznie ewoluowało. Niegdyś od członków najbliższej rodziny zmarłego wręcz domagano się przestrzegania pewnych norm i zwyczajów związanych z tym trudnym czasem. Obecnie coraz częściej podchodzi się elastycznie do tej kwestii, uznając je za indywidualną sprawę każdego człowieka. Niemniej jednak warto znać i stosować w praktyce najważniejsze zasady postępowania w trakcie żałoby. Przede wszystkim:

• nie wolno ignorować zasad i zwyczajów związanych z okresem żałoby – dotyczy to zwłaszcza reguł odnoszących się do sposobu zachowywania się w trakcie pogrzebu, a także kolorystyki i wyglądu noszonych na co dzień i od święta ubrań;
• w miarę możliwości przez cały okres żałoby po najbliższych członkach rodziny należy unikać uczestniczenia w weselach i innych radosnych imprezach rodzinnych bądź firmowych;
• trzeba okazywać szacunek względem osoby zmarłej i wystrzegać się oczerniania lub niepochlebnego mówienia o niej; warto pamiętać o zasadzie, że o zmarłych mówi się tylko dobrze albo nie wspomina się o nich wcale.

W czasie żałoby warto jest też zadbać o własne dobre samopoczucie. W uporaniu się z traumatycznym doświadczeniem straty bliskiej osoby może pomóc otoczenie się innymi członkami rodziny lub przyjaciółmi. Niekiedy niezbędna okazuje się też pomoc psychologa albo psychoterapeuty.

Sekcja FAQ

• Czym jest żałoba i ile trwa?

Żałoba to czas opłakiwania zmarłego i upamiętnienia go. Zwykle manifestuje się ją za pomocą ciemnego stroju. Zwyczajowo trwa około roku, jeśli dotyczy współmałżonków, rodziców bądź dzieci oraz mniej więcej pół roku w przypadku dalszych członków rodziny.

• Jak ubrać się na pogrzeb?

Panowie na pogrzeb powinni włożyć ciemny garnitur oraz koszulę z czarnym krawatem. Dla pań najlepszą opcją są czarne sukienki lub garsonki o prostym, klasycznym kroju i długości co najmniej do kolan.

• Czy garderoba żałobna musi być koniecznie czarna?

Strój żałobny – zwłaszcza ten noszony na co dzień – nie musi być czarny. Warto jednak wybierać ubrania utrzymane w jednolitych, ciemniejszych tonacjach.

• Jakie ubrania żałobne wybierać na lato?

Latem dopuszczalne jest noszenie cienkich, przewiewnych spodni, podkoszulków, spódnic i sukienek. W miarę możliwości powinny jednak mieć ciemny, jednolity kolor.

• Jakie dodatki najlepiej pasują do stroju żałobnego?

Stylizacje żałobne najlepiej uzupełnić minimalistyczną biżuterią oraz szalami i apaszkami w ciemnym kolorze. Także torebki nie powinny przyciągać uwagi nadmiernymi zdobieniami.